Op 28 januari 2022 vond er een digitale discussiebijeenkomst “In Ede is 30 km/u de norm in de kom” plaats, georganiseerd door D66 en CU. Ongeveer 20 mensen deden mee, waaronder  vertegenwoordigers van zeker drie lokale politieke partijen.

Drie sprekers hielden een korte inleiding, waarna alle deelnemers, mede naar aanleiding van 4 stellingen, met elkaar in discussie gingen.

Mobiliteit niet maatgevend
Marco te Brömmelstroet, hoogleraar Toekomst en Stedelijke Mobiliteit en inwoner van Ede,  benadrukte dat de taal die we gebruiken bepaalt wat we zien als probleem en wat de bijbehorende oplossingen zijn. Hij pleitte ervoor om kritisch te kijken naar de taal die verkeerskundigen gebruiken om te praten over de inrichten van straten. In deze taal fungeert de straat als een pijp, die een optimale doorstroming moet bieden aan auto’s en, vooruit, ook aan de fiets. Maar de straat is rimair openbare ruimte. Wat dat betekent illustreerde Marco aan de hand van de ‘Ontwerpleidraad Leefkwaliteit Openbare Ruimte’, die de gemeenteraad van Groningen in december 2021 heeft vastgesteld, klik hier. Essentieel in deze leidraad is dat er sprake is van een multidimensionale ontwerpmethode voor de straten van de gemeente Groningen. Multidimensionaal wil zeggen dat mobiliteit niet maatgevend is, maar dat er 9 andere dimensies van de straat als openbare ruimte worden onderkend. Deze dimensies zijn: toegankelijkheid, veiligheid, beleving, gezondheid, sociale interactie, ecologie, klimaatadaptatie, economie en cultuurhistorie. Zie pagina 13 van de leidraad.

Wettelijk kader
Frank Bron, lid van de kerngroep van de Fietsersbond Ede, vatte het “Afwegingskader 30 km/h” samen, dat het CROW op verzoek van het ministerie van I&W in november 2021 heeft samengesteld. Zo is er op dit moment nog geen wettelijk kader voor doorgaande straten waar een maximumsnelheid van 30 km/u geldt: slechts voor woonstraten is e.e.a. uitgewerkt. Achtergrond is een Tweede Kamermotie (van 27 oktober 2020) die verzoekt om een dergelijk afwegingskader. Frank stelde dat gebruik van het afwegingskader in Ede een ingrijpende verandering is, die echter nodig is i.v.m. belangen van toekomstige generaties.

Ga niet uit van de situatie van nu!

Drie-netwerkenconcept
Ello Weits, ook lid van de kerngroep, vatte kort het zogeheten drie-netwerkenconcept samen. Centraal punt is dat naast twee, deels overlappende, netwerken voor ‘deskundige’, snelle fietsers, er ook een netwerk moet komen voor kwetsbare fietsers. Kwetsbare  fietsers, dat zijn (jonge) kinderen, ouderen (met een beperking) en andere fietsers met een beperking. Overigens bestaat het netwerk voor kwetsbare fietsers niet of nauwelijks uit aparte fietspaden. Daar is geen ruimte voor. In veel gevallen zullen woonstraten zodanig moeten worden ingericht dat zij deel uit kunnen maken van een dergelijk netwerk. Op de website van de Fietsersbond Ede staat hier een en ander nader uitgewerkt. De invoering van 30 km/u als standaard snelheid in de bebouwde kom maakt het in principe mogelijk dat de twee netwerken voor de snelle fietsers mede gebruik kunnen maken van de rijbaan (kleinere snelheidsverschillen), zodat er ruimte vrijkomt voor kwetsbare fietsers op de huidige fietspaden.

Discussie
In de discussie werd geconstateerd dat de politiek en ook Fietsersbond in Ede nog te vaak praten over de straat in termen mobiliteit, als een middel voor een snelle reis van A naar B. Toch krijgen zowel politiek als Fietsersbond steeds meer aandacht voor kwetsbare weggebruikers die zich veilig op straat moeten kunnen begeven, waarbij snelheid niet langer prioriteit heeft. De discussie spitste zich vervolgens toe op scholen. Bij de (her)inrichting van de schoolomgeving moet vooral fietsen en wandelen naar school de norm zijn. Dat betekent dat kinderen, ook in de basisschoolleeftijd door heel Ede veilig moeten kunnen fietsen. Een veiliger fietsomgeving is niet alleen goed nieuws voor fietsers maar leidt ook tot verbeteringen op punten als gezondheid, luchtkwaliteit en geluidshinder. De conclusie van de avond voor ondergetekenden is dat 30 km/u in de bebouwde een belangrijke eerste stap is. De volgende stap is meer aandacht voor de kwetsbare weggebruikers, zowel fietsers als voetgangers. En deze aandacht voor de kwetsbare weggebruikers moet onderdeel zijn van een brede beschouwing van de straat als openbare ruimte.